Krajowy Rejestr Zadłużonych

Dnia 1 grudnia 2021 roku weszła w życie ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Nowy rejestr zastąpił Rejestr Dłużników Niewypłacalnych i Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości.

Krajowy Rejestr Zadłużonych jest rejestrem ogólnodostępnym, jawnym i bezpłatnym, prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Portal pełni przede wszystkim informacyjną, jednak należy zaznaczyć, że na mocy wyżej powołanej ustawy KRZ stał się także platformą przeznaczoną do elektronicznej obsługi postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych.

Jak korzystać z KRZ?

W ramach nowego KRZ istnieją 4 odrębne portale. Są to: Portal Publiczny, Portal Użytkowników Zarejestrowanych, Rejestr dla Organów Administracji Publicznej oraz Portal Użytkowników Branżowych. W ramach pierwszego z nich, każdy może nieodpłatnie oraz bez obowiązku zakładania konta, wyszukiwać obwieszczenia, informacje na temat postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych czy przeglądać dane dotyczące składników masy upadłości.  W Portalu Użytkowników Zarejestrowanych można składać wnioski i pisma w ramach postępowań upadłościowych, restrukturyzacyjnych, a także postępowań w sprawie orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto, portal ten służy także do odbioru korespondencji związanej z powyższymi postępowaniami.

Rejestr dla Organów Administracji Publicznej dedykowany jest z kolei dla organów zobowiązanych do publikowania określonych informacji o podmiotach, natomiast Portal Użytkowników Branżowych – dla syndyków, nadzorców i zarządców dokonującym czynności w ramach postępowań.

Jakie dane wyszukamy w KRZ?

W celu ustalenia zakresu danych, z którymi będzie można zapoznać się w ramach Krajowego Rejestru Zadłużonych, warto sięgnąć do tekstu samej ustawy. Ustawa w art. 2 ust. 1 wyróżnia 4 kategorie podmiotów, o których informacje znajdą się w rejestrze. Po pierwsze, są to osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (czyli np. spółki osobowe), wobec których są albo były prowadzone następujące postępowania:

1. restrukturyzacyjne oraz o zawarcie układu,
2. upadłościowe lub wtórne postępowania upadłościowe
3. postępowania zakończone prawomocnym orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia niektórych funkcji,
4. postępowanie w przedmiocie uznania orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego.

Drugą kategorią podmiotów, o których informacje znajdziemy w KRZ są wspólnicy osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Dane takich wspólników znajdą się w rejestrze w trzech przypadkach:

1. w przypadku ogłoszenia upadłości spółki,
2. w przypadku, gdy zostanie wszczęte wtórne postępowanie upadłościowe wobec spółki,
3. w przypadku, gdy zostanie oddalony wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z dwóch powodów: po pierwsze, jeżeli majątek niewypłacalnej spółki nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów; po drugie, jeżeli majątek spółki jest obciążony hipoteką lub zastawem itp. w takim stopniu, że pozostały majątek nie wystarczy na zaspokojenie kosztów postępowania.

Trzecia kategoria podmiotów to osoby fizyczne, prawne jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego, sąd, naczelnika urzędu skarbowego, dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ze względu na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów/wydatków egzekucyjnych.

Czwartą kategorią podmiotów są natomiast „dłużnicy alimentacyjni”, czyli osoby fizyczne, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych lub egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, a które zalegają ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące.

Co istotne, informacje w KRZ będą publikowane za pośrednictwem sądów, komorników oraz organów administracyjnych, a nie samych wierzycieli.

Przez jaki czas udostępniane są dane w KRZ?

Co do zasady, dane zawarte w rejestrze są nieusuwalne. Jednakże ustawa przewiduje szereg okoliczności, które uzasadniają zaprzestanie udostępniania informacji o podmiotach. Dla przykładu, dane podmiotów, wobec których prowadzone jest postępowanie upadłościowe bądź restrukturyzacyjne, a także wspólników spółek którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, przestają być ujawniane po upływie 10 lat od dnia prawomocnego zakończenia bądź umorzenia postępowania. Natomiast w przypadku osoby, wobec której prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania działalności gospodarczej, dane przestaną być ujawniane po upływie 3 lat od dnia następującego po upływie okresu zakazu. Dane dłużnika, wobec którego wobec którego umorzono postępowanie egzekucyjne usuwane są natomiast po 7 latach, licząc od momentu zamieszczenia informacji w KRZ.

Nowa odsłona postępowań upadłościowych

Krajowy Rejestr Zadłużonych stał się również platformą przeznaczoną do prowadzenia postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Wszelkie wnioski i pisma od momentu wejścia w życie ustawy, tj. 1 grudnia 2021 roku wnosi się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Wiąże się to z koniecznością rejestracji w KRZ i korzystania z zamieszczonych w nim formularzy. Ponadto, głosowanie nad układem czy doręczanie orzeczeń sądowych odbywa się wyłącznie za pośrednictwem rejestru. Należy jednak zaznaczyć, że sprawy wszczęte i niezakończone przed 1 grudnia 2021 roku będą prowadzone według przepisów obowiązujących dotychczas, tzn. bez konieczności korzystania z portalu KRZ.