Epidemia a długi – ogłoszenie upadłości dłużnika.

Pan Krzysztof prowadzi firmę przewozową. Zarobek uzależniony jest od ilości zleceń od kontrahentów. Przedsiębiorca nie przewidywał załamania rynku spowodowanego nagłym pojawieniem się pandemii koronawirusa. Znaczny i nagły spadek obrotów spowodowany drastycznym zmniejszeniem się ilości zleceń sprawia, że Pan Krzysztof nie jest w stanie uregulować bieżących zobowiązań, co generuje wysokie długi. Zaistniała sytuacja sprawia, że przedsiębiorca zastanawia się nad zakończeniem prowadzenia firmy i ogłoszenia upadłości. Jakie kroki może podjąć Pan Krzysztof w celu wyjścia z długów i powrotu do normalnego życia, bez ciążącego na nim zadłużenia? Czy Pan Krzysztof może ogłosić upadłość?

Odpowiadając na powyższe pytanie, należy w pierwszej kolejności rozważyć, czy dłużnik ma możliwość spłaty całości lub przynajmniej części swoich zobowiązań. Jeżeli możliwość taka istnieje, dłużnik powinien w pierwszej kolejności podjąć próby spłaty ciążącego na nim zadłużenia, np. poprzez rozłożenie należności na raty, konsolidacji długu lub zawarcia porozumienia z wierzycielem. Dopiero jeżeli takie możliwością zawiodą, a jego sytuacja finansowa nie pozwoli na zaspokojenie należności, może rozważyć skorzystanie z instytucji upadłości. Przepisami regulującymi to postępowania są przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe. Instytucja ogłoszenia upadłości dłużnika różnić się będzie w zależności od tego, kto będzie ubiegał się o skorzystanie z jej dobrodziejstwa. Ustawa rozróżnia m.in. upadłość przedsiębiorcy oraz tzw. upadłość konsumencką, tj. upadłość osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. W zależności od przyjętego trybu, różne są wymogi oraz rygory które musi spełnić dłużnik ubiegający się o ogłoszenie względem niego upadłości. Pan Krzysztof, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą ubiegać się będzie o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy.  Przede wszystkim, dłużnik który ubiega się o ogłoszenie upadłości musi być niewypłacalny. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe, dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Z kolei domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Istnienie tej podstawy umożliwia złożenie do sądu właściwego wniosku o ogłoszenie upadłości. Sąd w toku postępowania bada również, czy i w jakim stopniu dłużnik przyczynił się do powstania swoich zobowiązań, co rzutuje m.in. na możliwość i zakres oddłużenia.

Dłużnik, składając wniosek o ogłoszenie upadłości musi dochować szeregu wymogów formalnych, od których prawo uzależnia złożenie prawidłowego wniosku o ogłoszenie upadłości. W przypadku upadłości przedsiębiorcy, wymogi te określone zostały m.in. w art. 22 ustawy prawo upadłościowe. W szczególności dłużnik musi wskazać okoliczności, które uzasadniają wniosek oraz je uprawdopodobnić,  złożyć aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników, złożyć spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty. Jeżeli wniosek zgłoszony przez dłużnika jest prawidłowy i spełnia wszystkie warunki formalne, sąd nada mu dalszy bieg. Wówczas wyznaczone zostanie posiedzenie sądu, w toku którego dłużnik zostanie przesłuchany na okoliczności na które się powołuje. Ma to służyć weryfikacji przez sąd podnoszonych okoliczności i sprawdzenia czy są one prawdziwe. Dopiero po przeprowadzeniu posiedzenia, sąd wydaje postanowienie, którym może ogłosić upadłość dłużnika. W postanowieniu takim sąd w szczególności określa sposób dalszego postępowania i wyznacza syndyka masy upadłości, który na dalszym etapie będzie niejako opiekował się upadłym dłużnikiem. Z chwilą ogłoszenia upadłości, cały majątek dłużnika staje się masą upadłości. Dłużnik traci możliwość rozporządzania nią. Ma ona służyć do zaspokojenia długów ciążących na upadłym. Celem postępowania jest spłata zobowiązań ciążących na dłużniku, w możliwie najwyższym zakresie. Jeżeli w wyniku przeprowadzenia postępowania upadłościowego nie uda się zaspokoić wszystkich roszczeń wierzycieli dłużnika, dłużnik-upadły może domagać się umorzenia pozostałej części niezaspokojonych zobowiązań. Oznacza to, że dłużnik, który uzyskał orzeczenie o ogłoszeniu upadłości, ma realną i rzeczywistą szansę na całkowite oddłużenie. Wiąże się to oczywiście z ewentualną utratą całego majątku dłużnika, w tym również nieruchomości, jednakże dzięki dobrodziejstwu tej instytucji, dłużnik ma możliwość kontynuowania życia bez ciążących na nim długów i obciążeń.

Odnosząc się zatem do sytuacji Pana Krzysztofa, ma on realną szansę na całkowite oddłużenie, a to w drodze postępowania upadłościowego. Za skorzystaniem z niej przemawia sytuacja osobista dłużnika oraz okoliczności, które doprowadziły do powstania zadłużenia, tj. fakt że długi nie powstały z winy Pana Krzysztofa, a wywołane zostały niejako niezależnie od niego. Dzięki takiemu postępowaniu, w razie ogłoszenia upadłości będzie miał możliwość powrócić do wolnego od obciążeń finansowych życia.