Policjant w drzwiach, firma windykacyjna na słuchawce, a męża jak nie było, tak nie ma – czyli o ustanowieniu rozdzielności majątkowej z datą wsteczną.

„Mąż opuścił nas prawie cztery lata temu. Zostawił mnie z dwójką dzieci, nie interesował się naszym losem. Od kilku miesięcy do naszych drzwi pukają policjanci, wydzwaniają do nas firmy windykacyjne, a listonosz wciąż przynosi kolejne wezwania do zapłaty. Nawet nie chcę myśleć, jakich długów narobił mój mąż … Chciałabym zabezpieczyć swoje interesy majątkowe, ponieważ boję się o przyszłość mojej rodziny”.

Jak się okazało, Pani Monika od chwili zawarcia związku małżeńskiego nie podpisywała z mężem żadnych umów majątkowych. W praktyce oznacza to, że małżonkowie pozostają w ustroju wspólności majątkowej, czyli w uproszczeniu, ich zarobki oraz nabyte w trakcie małżeństwa przedmioty, są wspólne. Analogicznie, wspólny majątek obciążają również długi, i właśnie tego najbardziej obawia się Pani Monika.

Na przykładzie naszej Klientki postaramy się przybliżyć kwestię ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną. Należy pamiętać, że uprawnienie do orzeczenia rozdzielności z datą wsteczną ma tylko sąd.
Otóż, zgodnie z art. 52 § 1 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Natomiast paragraf trzeci tego artykułu wskazuje na możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, tj. z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa. Oczywiście należy pamiętać, że dopuszczalność ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa uzależniona jest od wystąpienia tzw. „wyjątkowych wypadków”.
„Wyjątkowe wypadki”, podobnie jak „ważne powody”, to zwroty niedookreślone, które zapewnić mają sądowi niezbędną swobodę w kwalifikowaniu konkretnych stanów faktycznych. Dodatkowo jednak artykuł 52 § 2 zd. 2 k.r.o. wskazuje, że wyjątkowym wypadkiem może być „życie małżonków w rozłączeniu”. Określenie to oznacza w praktyce separację faktyczną małżonków. Jako ważne powody wskazuje się również: trwonienie przez jednego małżonka wspólnego majątku (hulaszczy tryb życia, alkoholizm, rażąco niegospodarne postępowanie), zaciąganie długów, nieprzyczynianie się do powiększenia majątku wspólnego przez uchylanie się od pracy, zatrzymanie majątku wspólnego dla siebie, niedopuszczanie drugiego współmałżonka do korzystania z niego.
Powracając do sprawy Pani Moniki, wskazać należy, iż w pozwie o ustanowienie rozdzielności majątkowej nasza Klientka będzie musiała podać dokładną datę, od której to domaga się ustanowienia rozdzielności majątkowej, czyli najlepiej dzień, w którym mąż opuścił rodzinę. Na uzasadnienie swojego żądania Pani Monika musi wykazać, że od momentu wyprowadzki męża z domu, nie ma z nim żadnego kontaktu, a jedyne informacje o jego osobie otrzymuje od poszukujących małżonka funkcjonariuszy policji oraz firm windykacyjnych. Małżonkowie nie mieszkają wspólnie, nie prowadzą razem gospodarstwa domowego, prowadzą oddzielne budżety i nie są w stanie porozumieć się w kwestiach finansowych, a to przede wszystkim z uwagi na trwającą już kilka lat absencję męża.
Kolejnym argumentem w rękach Pani Moniki będzie okoliczność kierowania na jej adres licznej korespondencji, z której to treści wynika fakt zaciągania przez małżonka licznych zobowiązań finansowych, niekonsultowanych ze współmałżonką.
Nasza Klientka musi oczywiście pamiętać, że sąd badając sprawę będzie sprawdzał, czy wprowadzenie ustroju rozdzielności majątkowej nie doprowadzi do pokrzywdzenia wierzycieli.
Jeśli sąd wyda wyrok na mocy, którego ustanowi rozdzielność majątkową z datą wsteczną, tj. z datą kiedy małżonek Pani Moniki opuścił dom rodzinny i zaniechał kontaktów z małżonką, wówczas od tego dnia będzie on odpowiadał za zaciągnięte przez siebie zobowiązania wyłącznie ze swojego majątku. Również osiągane przez naszą Klientkę od daty oznaczonej w orzeczeniu wynagrodzenie, czy też nabywane przez nią przedmioty, będą wchodziły już do jej majątku osobistego.
Ponadto należy podkreślić, że sprawy o ustanowienie rozdzielności majątkowej podlegają rozpoznaniu przez sądy rejonowe bez względu na wartość przedmiotu sporu, a opłata od pozwu wynosi 200 zł.