Tak brzmiało pytanie Pana Andrzeja, który zgłosił się do naszej kancelarii ze swoją sprawą i prośbą o poradę, w jaki sposób rozwiązać zaistniały problem, kiedy oczywistym jest, że przyjęcie spadku wiązać się będzie dla dzieci z ogromnymi długami?
Przypadek Pana Andrzeja i jego dzieci nie jest odosobniony, dlatego warto przybliżyć naszym Czytelnikom instytucję odrzucenia spadku w imieniu małoletnich dzieci, tym bardziej, że zaniechanie przez rodziców podjęcia stosownych czynności może doprowadzić do tego, że dziecko wejdzie w dorosłe życie z dużymi długami odziedziczonymi po bliższym lub dalszym krewnym. Trzeba przy tym mieć na uwadze, że małoletnie dzieci nie mogą złożyć oświadczenia o odrzuceniu spadku samodzielnie, w tym zakresie działać za dziecko musi jego przedstawiciel ustawowy, najczęściej będzie to rodzic. Wyjaśnienia w tym miejscu jednak wymaga, że odrzucenie spadku w imieniu małoletniego kwalifikowane jest jako czynność prawna przekraczająca zwykły zarząd majątkiem dziecka, co oznacza, że zgodnie z art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice nie mogą odrzucić spadku w imieniu małoletniego dziecka bez uprzedniego uzyskania zezwolenia sądu opiekuńczego.
Co powinien zrobić w takim wypadku Pan Andrzej?
W pierwszej kolejności należy wystąpić do sądu z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka. Wniosek powinien być złożony przez jednego z rodziców na piśmie do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Sąd nie działa w takich sprawach z urzędu. Opłata sądowa od wniosku jest stała i wynosi 40 złotych.
Zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka sąd opiekuńczy udziela po wysłuchaniu drugiego z rodziców. Sąd rozpatrując sprawę ocenia między innymi czy odrzucenie spadku jest zgodne z obowiązującym prawem oraz czy na skutek odrzucenia spadku nie ucierpi majątek dziecka, a czynność ta będzie zgodna z dobrem dziecka. Ważne jest zatem dostarczenie dowodów, że w skład spadku wchodzą długi i dla dziecka nie będzie korzystne jego przyjęcie. Kiedy już sąd udzieli Panu Andrzejowi stosownego zezwolenia i wyda w tym zakresie postanowienie, po jego uprawomocnieniu kolejnym krokiem będzie wystąpienie do sądu o wydanie odpisu postanowienia z klauzulą prawomocności. Po otrzymaniu tego dokumentu Pan Andrzej może się już udać bez problemu do notariusza w celu odrzucenia spadku w imieniu swoich małoletnich dzieci.
Należy przy tym pamiętać, że na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku spadkobierca ma 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku, co w przypadku Pana Andrzeja oznacza, że dla jego małoletnich córek termin odrzucenia spadku liczony jest od dnia odrzucenia spadku przez Pana Andrzeja. Co istotne na czas załatwiania sprawy uzyskania zezwolenia sądu na odrzucenie spadku w imieniu małoletnich, począwszy od dnia wszczęcia postępowania sądowego do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu, ustawowy 6-miesięczny termin na odrzucenie spadku ulega zawieszeniu, dzięki czemu rodzice po zakończeniu postępowania sądowego mogą bez stresu i presji czasu dopełnić niezbędnych formalności w imieniu swoich dzieci.