Wywiozę córkę za granicę i już nigdy jej nie zobaczysz! – kilka słów o Konwencji Haskiej

Panie Mecenasie, od dłuższego czasu nie mogę dojść do porozumienia z moim byłym mężem. Grozi mi, że wywiezie naszą córkę za granicę, że jej już nigdy nie zobaczę. Obawiam się, że mój „eks” jest do tego zdolny, więc nie chcę aby widywał się z dzieckiem beze mnie, ponieważ boję się, że mi ją zabierze … Czy mogę coś zrobić?

Z takim pytaniem zgłosiła się do naszej kancelarii Pani Anna. Nie jest ona pierwszym Klientem, który boryka się z takim problemem. Z naszej praktyki wynika, iż niestety coraz częściej dochodzi do sytuacji zastraszania jednego z rodziców przez drugiego, że wyjedzie z dzieckiem zagranicę.

Już na wstępie należy nadmienić, że wyjazd dziecka za granicę na stałe jest niewątpliwie „istotną sprawą dziecka” i co do zasady wymaga zgody obojga rodziców, nawet w przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej jednego z nich. Wyjątek stanowi tylko sytuacja kiedy to jeden z rodziców został pozbawiony władzy rodzicielskiej.

Co zatem można zrobić w sytuacji gdy jeden z rodziców bezprawnie, bez zgody drugiego rodzica wywiózł dziecko zagranicę i nie zamierza powrócić do kraju? Czy istnieją jakiekolwiek przepisy prawne regulujące tę kwestię?

Otóż w przypadku tak zwanego transgranicznego uprowadzenia dziecka zastosowanie ma Konwencja Haska z dnia 25 października 1980 roku (Konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę).

Celem konwencji jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom uprowadzeń dzieci, tak aby możliwe było przywrócenie stanu poprzedniego, zgodnego z prawem, jaki istniał przed uprowadzeniem dziecka. Co to oznacza w praktyce? Otóż ma ona na celu zapewnienie niezwłocznego powrotu dziecka bezprawnie uprowadzonego lub zatrzymanego w jednym z państw, które przystąpiło do podpisania konwencji.

Kiedy można stwierdzić, że dziecko zostało bezprawnie uprowadzone? Po pierwsze, dziecko nie ukończyło jeszcze 16-go roku życia. Po drugie, dziecko rzeczywiście zostało zabrane przez drugiego rodzica w sposób bezprawny tj. z naruszeniem przysługującego drugiemu rodzicowi prawa do opieki do państwa, które jest stroną Konwencji Haskiej.

Gdzie i jak należy złożyć wniosek?

Wniosek można złożyć do tzw. organu centralnego. W Polsce jest to Ministerstwo Sprawiedliwości w Warszawie. Organ centralny przekazuje ten wniosek do organu centralnego państwa, do którego dziecko zostało uprowadzone. Tamtejszy organ centralny podejmuje stosowne środki zgodnie z obowiązującym prawem. Wniosek można również złożyć na Komisariacie Policji oraz w sądzie rodzinnym.

Wniosek o wydanie dziecka należy złożyć niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie jednego roku. Jeżeli od dnia uprowadzenia upłynął ponad rok, wydanie dziecka jest co do zasady wykluczone jeżeli drugi rodzic udowodni, że dziecko przystosowało się już do swojego nowego środowiska, a zaistniała sytuacja nie pozostaje w sprzeczności z dobrem małoletniego.

Z racji tego, że celem takiego postępowania jest niezwłoczny powrót dziecka do państwa miejsca jego stałego pobytu, to decyzja Sądu powinna zapaść w ciągu 6 tygodni od złożenia wniosku. Jeśli zajdą stosowne przesłanki, Sąd zarządza niezwłoczny powrót dziecka do kraju jego stałego pobytu.

Czy istnieje możliwość, aby Sąd odmówił wydania nakazu powrotu dziecka do kraju jego stałego pobytu? W jednym z kolejnych wpisów udzielimy odpowiedzi na to pytanie.